Το Έπος του 1940 - 28η Οκτωβρίου

ΑΙΣΧΥΛΟΣ: «ΓΙΑΤΙ ΜΟΝΟΙ ΕΜΕΙΣ (ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ), 

ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ, 

ΔΕΝ ΜΕΤΡΑΜΕ ΠΟΤΕ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ»

Σε εποχές κατά τις οποίες το ελληνικό φρόνημα πλήττεται, κατά τις οποίες έχουμε χάσει πολλά από τα στοιχεία του ελληνικού χαρακτήρα μας, εξευρωπαϊστηκαμε σε τέτοιο βαθμό που χάσαμε τις ρίζες μας, ξεχάσαμε την ιστορία μας, ευτυχώς λοιπόν που υπάρχουν αυτές οι ιστορικές μέρες για να μας θυμίζουν τους αγωνιστές μας, αυτούς που πάλεψαν σκληρά και με απίστευτο θάρρος, τόλμη και αυτοθυσία για να μπορούμε εμείς σήμερα να είμαστε εδώ, στην Ελλάδα του σήμερα, σε μιαν Ελλάδα που δεν θυμίζει σε τίποτα από την Ελλάδα του τότε, στους Έλληνες του σήμερα, που δεν θυμίζουν σε τίποτα από τους Έλληνες του τότε.

Αφιερώνω αυτό το άρθρο σε δύο αγαπημένα μου πρόσωπα:  στον προπάππο μου  Α. που ήταν τσολιάς και πολέμησε σε αυτόν τον πόλεμο, στο Ελληνοαλβανικό μέτωπο, και στην αγαπημένη μου θεία Α. που ζει σήμερα και είναι κοντά στα 90. Και από τους δύο  έχω ακούσει πολλές ιστορίες από τα νεανικά τους χρόνια. Μου μίλησαν πολλές φορές για τις κακουχίες που πέρασαν. Τον προπάππο μου τον έπιασαν αιχμάλωτο και τον πήγαιναν στο εκτελεστικό απόσπασμα και τελευταία στιγμή τον έσωσαν οι συμπολεμιστές τους και 1 γυναίκα που ήταν ενεργή στον αγώνα.  Η θεία μου είπε ότι έμεινε χήρα στα 23 της με δυο μωρά ανήλικα και δούλευε σε ένα ορφανοτροφείο. Ο άντρας της σκοτώθηκε στα βουνά της Αλβανίας και ένας συμπολεμιστής του τον πήρε, τον κουβάλησε στην πλάτη και τον έθαψε στο βουνό Βίτσι της Καστοριάς για να μπορέσουν να τον βρουν αργότερα οι συγγενείς του, όπως και έγινε.  

Πριν λίγο καιρό πήγα και την είδα. Με αγαπάει πολύ. Σε κάποια φάση μου λέει: "Δοξα τω Θεώ είχα καλή ζωή" και έμεινα άναυδη να την κοιτώ στα μάτια και να αναρωτιέμαι. Πέρασε τόσα στη ζωή της, πολέμους, κατοχή, έμεινε χήρα νωρίς, μεγάλωσε τα παιδιά της ολομόναχη, δεν ξαναπαντρεύτηκε, δούλεψε σκληρά και παρόλα αυτά λέει είχα καλή ζωή...Τι μάθημα ήταν αυτό για μένα...Σήμερα έχουμε τα πάντα και όλο γκρινιάζουμε...

Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι είναι μία ιδιαιτέρως συναισθηματικά φορτισμένη μέρα για μένα γιατί ξυπνούν μέσα μου όλες αυτές οι αναμνήσεις. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους αυτους τους ανθρώπους και ότι είμαι υπερήφανη που γνώρισα κάποιους από αυτούς. Είδα την ιστορία με τα μάτια μου.

 ____________________________________

H Ιταλία κηρύσσει πόλεμο και προσβάλλει τα από Αλβανίας σύνορα της Ελλάδας. Συνάντηση Χίτλερ - Μουσσολίνι στη Φλωρεντία, τοπική ώρα 11.00. "Φύρερ, προελαύνουμε.." ήταν τα πρώτα λόγια του Μουσσολίνι.

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940 ήταν η πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, η οποία διήρκεσε από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 23 Απριλίου 1941. Επίσημη έναρξη του Πολέμου θεωρείται η «επίδοση του τελεσιγράφου», ενώ μετά τις 6 Απριλίου 1941, με την επέμβαση των Γερμανών, συνεχίστηκε ως ελληνοιταλικογερμανικός πόλεμος.

Ο πόλεμος αυτός ήταν το αποτέλεσμα της επεκτατικής πολιτικής του φασιστικού καθεστώτος του Μπενίτο Μουσολίνι που είχε εγκαθιδρύσει στην Ιταλία. Στα μέσα του 1940, ο Μπενίτο Μουσολίνι, έχοντας ως πρότυπο τις κατακτήσεις του Αδόλφου Χίτλερ, θέλησε να αποδείξει στους Γερμανούς συμμάχους του Άξονα ότι μπορεί και ο ίδιος να οδηγήσει την Ιταλία σε ανάλογες στρατιωτικές επιτυχίες. Η Ιταλία είχε ήδη κατακτήσει την Αλβανία από την άνοιξη του 1939, καθώς και πολλές βρετανικές βάσεις στην Αφρική, όπως τη Σομαλιλάνδη, το καλοκαίρι του 1940, αλλά αυτές δεν ήταν επιτυχίες ανάλογες αυτών της ναζιστικής Γερμανίας. Ταυτόχρονα ο Μουσολίνι επιθυμούσε να ισχυροποιήσει τα συμφέροντα της Ιταλίας στα Βαλκάνια, που ένοιωθε ότι απειλούνταν από τη γερμανική πολιτική από την στιμή που η Ρουμανία είχε δεχθεί την γερμανική προστασία για τα πετρελαϊκά της κοιτάσματα.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε ιδιόχειρα στον Έλληνα Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, τελεσίγραφο, με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Ελληνικού Βασιλείου, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για τις ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του για τη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική. Μετά την άρνηση του Πρωθυπουργού (το περίφημο «όχι»), ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εισβολής στην Ελλάδα.

• Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι ανεξάρτητα των όσων έχουν γραφεί κατά καιρούς σε διάφορα έντυπα, ο πόλεμος αυτός δεν ήταν αιφνίδιος. Η επίδοση του τελεσιγράφου αναμενόταν ήδη από ημέρα σε ημέρα, η δε ημερομηνία αυτή της επίδοσης θεωρούνταν η πλέον πιθανή δεδομένου ότι αποτελούσε εθνική επέτειο του φασισμού στην Ιταλία από το 1925. Αλλά και από ένα τεράστιο δίκτυο πληροφοριών που είχε αναπτυχθεί τότε, σε συνδυασμό με διάφορα γεγονότα όπως αναφέρονται παρακάτω, οδηγούσαν με απόλυτη ακρίβεια την επερχόμενη πολεμική σύγκρουση κατά την οποία η Ελλάδα βρέθηκε τουλάχιστον έτοιμη να την αντιμετωπίσει.

Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτέθηκε και ανάγκασε τον ιταλικό σε υποχώρηση και μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, σχεδόν το ένα τέταρτο του εδάφους της Αλβανίας είχε καταληφθεί από τους Έλληνες. Η αντεπίθεση των Ιταλών, το Μάρτιο του 1941, απέτυχε, με κέρδος μόνο μικρές εδαφικές εκτάσεις στην περιοχή της Χειμάρρας. Τις πρώτες μέρες του Απριλίου, με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης, οι Ιταλοί ξεκίνησαν και αυτοί νέα αντεπίθεση. Από τις 12 Απριλίου, ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να υποχωρεί από την Αλβανία, για να μην περικυκλωθεί από τους προελαύνοντες Γερμανούς. Ακολούθησε η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, στις 20 Απριλίου και με τους Ιταλούς, τρεις μέρες αργότερα, οι οποίες περαίωσαν τυπικά τον ελληνοϊταλικόγερμανικό πόλεμο.

Η απόκρουση της ιταλικής εισβολής αποτέλεσε τη πρώτη νίκη των Συμμάχων κατά των δυνάμεων του Άξονα στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και ανύψωσε το ηθικό των λαών στη σκλαβωμένη Ευρώπη. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η νίκη των Ελλήνων επηρέασε την έκβαση ολόκληρου του πολέμου, καθώς υποχρέωσε τους Γερμανούς να αναβάλουν την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης, προκειμένου να βοηθήσουν τους συμμάχους τους Ιταλούς που έχαναν τον πόλεμο με την Ελλάδα. Η καθυστερημένη επίθεση τον Ιούνιο του 1941, ενέπλεξε τις γερμανικές δυνάμεις στις σκληρές συνθήκες του ρωσικού χειμώνα, με αποτέλεσμα την ήττα τους στη διάρκεια της Μάχης της Μόσχας.

___________________________

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ των ΞΕΝΩΝ για τους ΕΛΛΗΝΕΣ και για το ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

www.Apodimos.com

Η Ελλάς είναι η μοναδική χώρα που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει τους στρατούς τεσσάρων χωρών ταυτόχρονα, Αλβανίας, Ιταλίας, Γερμανίας, και Βουλγαρίας.

ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Ελλάς: 219

Νορβηγία: 61

Γαλλία: 43 [Η υπερδύναμη της εποχής]

Πολωνία: 30

Βέλγιο: 18

Ολλανδία: 4

Γιουγκοσλαβία: 3

Δανία: 0 μέρες [Οι Δανοί παραδώθηκαν σε έναν μοτοσικλετιστή του Χίτλερ ο οποίος μετέφερε στον Δανό βασιλιά αίτηση του Χίτλερ για διέλευση των ναζιστικών στρατευμάτων, ο Δανός βασιλιάς σε ένδειξη υποταγής παρέδωσε το στέμμα του στον μοτοσικλετιστή για να το πάει στο Βερολίνο και στον Χίτλερ……………….]

Τσεχοσλοβακία: 0

Λουξεμβούργο: 0


ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

Οι νεκροί Έλληνες στρατιώτες ανήλθαν κατά την διάρκεια των 219 ημερών στους 13.676. Κατά την διάρκεια της τετραπλής κατοχής που ακολούθησε τα κατοχικά στρατεύματα εκτέλεσαν:

Αλβανοί: 1165 (Πάργα , Μαργαρίτιο, Παραμυθία)

Ιταλοί: 8000

Boύλγαροι: 25000

Γερμανοί: 50000

Συνολικες απώλειες σε ποσοστό επί του πληθυσμού (εκτελέσεις, κακουχίες, μάχες)

Ελλάς: 10% (750.000)

Σοβ. Ενωση: 2,8%

Ολλανδία: 2,2%

Γαλλία: 2%

Πολωνία: 1,8%

Γιουγκοσλαβία: 1,7%

Βέλγιο: 1,5%

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ

(Πηγή:Ανθολόγιον Πατριδογνωσίας, Μενελάου Παγουλάτου)

Κάρολος ντέ Γκώλ, Charles de Gault 1890-1970 

Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας 1958-1969, αρχηγός τής Γαλλικής Αντίστασης κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

• «Αδυνατώ νά δώσω τό δέον εύρος τής ευγνωμοσύνης πού αισθάνομαι γιά τήν ηρωική αντίσταση τού Λαού καί τών ηγετών τής Ελλάδος.» (Από ομιλία του στό Γαλλικό Κοινοβούλιο μετά τήν λήξη τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου)

Μωρίς Σουμάν, Maurice Schumann 1911-1992 

Υπουργός των εξωτερικών τής Γαλλίας 1969-1973, Μέλος τής Γαλλικής Ακαδημίας 1974

• «Η Ελλάδα είναι τό σύμβολο της μαρτυρικής υποδουλωμένης, ματωμένης, αλλά ζωντανής Ευρώπης…Ποτέ μιά ήττα δέν υπήρξε τόσο τιμητική γιά κείνους πού τήν υπέστησαν» (Από μήνυμά του πού απηύθηνε από τό BBC τού Λονδίνου στούς υποδουλωμένους λαούς τής Ευρώπης στίς 28 Απριλίου 1941, ημέρα πού ό Χίτλερ κατέλαβε τήν Αθήνα ύστερα από πόλεμο 6 μηνών κατά τού Μουσολίνι καί έξι εβδομάδων κάτα τού Χίτλερ)

Στάλιν, Joseph Vissarionovich Tzougasvili Stalin 1879-1953 

Αρχηγός τής Σοβιετικής Ενώσεως από τό 1924 έως 1953

• «Λυπάμαι διότι γηράσκω καί δέν θά ζήσω επί μακρόν διά νά ευγνωμονώ τόν Ελληνικόν Λαόν, τού οποίου ή αντίστασις έκρινε τόν 2ον Παγκόσμιον Πόλεμον.» (Από ομιλία του πού μετέδωσε ο ραδιοφωνικός σταθμός Μόσχας τήν 31 Ιανουαρίου 1943 μετά τήν νίκη τού Στάλιγκραντ καί τήν συνθηκολόγηση τού στρατάρχου Paulus)

Μόσχα, Ραδιοφωνικός Σταθμός

• «Επολεμήσατε άοπλοι καί ενικήσατε, μικροί εναντίον μεγάλων. Σας οφείλουμε ευγνωμοσύνη, διοτι εκερδίσαμε χρόνο γιά να αμυνθούμε. Ως Ρώσοι καί ως άνθρωποι σας ευχαριστούμε». (Οταν ο Χίτλερ επετέθη κατά τής Ε.Σ.Σ.Δ.)

Γεώργης Ζουκώφ, Georgy Constantinovich Joucov 1896-1974 

Στρατάρχης τού Σοβιετικού Στρατού

• «Εάν ό Ρωσικός λαός κατόρθωσε να ορθώσει αντίσταση μπροστά στίς πόρτες τής Μόσχας, νά συγκρατήσει καί νά ανατρέψει τόν Γερμανικό χείμαρρο, τό οφείλει στόν Ελληνικό Λαό, πού καθυστέρησε τίς Γερμανικές μεραρχίες όλον τόν καιρό πού θά μπορούσαν νά μας γονατίσουν. Η γιγαντομαχία τής Κρήτης υπήρξε τό κορύφωμα τής Ελληνικής προσφοράς.» (Απόσπασμα από τά απομνημονεύματά του γιά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο)

Μπενίτο Μουσολίνι, Benito Mousolini 1833-1945 

Πρωθυπουργός τής Ιταλίας 1922-1945

• «Ο πόλεμος μέ τήν Ελλάδα απέδειξεν ότι τίποτε δέν είναι ακλόνητον είς τά στρατιωτικά πράγματα καί ότι πάντοτε μάς περιμένουν εκπλήξεις.» (Από λόγο πού εκφώνησε στίς 10/5/1941)

Αδόλφος Χίτλερ, Hitler 1889-1945 

Αρχηγός τού Γερμανικού κράτους 1889-1945

• «Χάριν τής ιστορικής αληθείας οφείλω νά διαπιστώσω ότι μόνον οί Ελληνες, εξ’ όλων τών αντιπάλων οί οποίοι μέ αντιμετώπισαν, επολέμησαν μέ παράτολμον θάρρος καί υψίστην περιφρόνησιν πρός τόν θάνατον….» (Από λόγο πού εκφώνησε στίς 4 Μαίου 1941 στό Ράιχσταγκ)

Σέρ Αντονυ Ηντεν, Sir Robert Antony Eden 1897-1977 

Υπουργός Πολέμου καί Εξωτερικών της Βρεταννίας 1940-1945, Πρωθυπουργός της Βρεταννίας 1955-1957

• «Ασχέτως προς ότι θα πουν οι ιστορικοί τού μέλλοντος, εκείνο το οποίον μπορούμε να πούμε εμείς τώρα, είναι ότι η Ελλάς έδωσε αλησμόνητο μάθημα στόν Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή τής επανάστασης στήν Γιουγκοσλαβία, ότι αυτή εκράτησε τούς Γερμανούς στο ηπειρωτικό έδαφος καί στήν Κρήτη για έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τήν χρονολογική σειρά όλων τών σχεδίων τού Γερμανικού Επιτελείου καί έτσι έφερε γενική μεταβολή στήν όλη πορεία τού πολέμου καί ενικήσαμε.» (Από λόγο του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 24/09/1942)

Τσώρτσιλ, Winston Churchil 1874-1965 

Πρωθυπουργός τής Μεγάλης Βρετανίας κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

• «Η λέξη ηρωισμός φοβάμαι ότι δέν αποδίδει τό ελάχιστο εκείνων τών πράξεων αυτοθυσίας τών Ελλήνων, πού ήταν καθοριστικός παράγων τής νικηφόρου εκβάσεως τού κοινού αγώνα τών εθνών, κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διά τήν ανθρώπινη ελευθερία καί αξιοπρέπειαν.»«Εάν δέν υπήρχε η ανδρεία τών Ελλήνων καί ή γενναιοψυχία τους, ή έκβαση τού Β’ Παγκόσμιο Πολέμου θά ήταν ακαθόριστη.» (Από ομιλία του στό Αγγλικό κοινοβούλιο στίς 24 Απριλίου 1941)
• «Μέχρι τώρα λέγαμε ότι οί Ελληνες πολεμούν σάν ήρωες. Τώρα θά λέμε: Οί ήρωες πολεμούν σάν Έλληνες.» (Από λόγο πού εκφώνησε από τό BBC τίς πρώτες ημέρες τού Ελληνοιταλικού πολέμου)
• «Μαχόμενοι οί Έλληνες εναντίον τού κοινού εχθρού θά μοιρασθούν μαζί μας τά αγαθά τής ειρήνης.» (Από λόγο πού εξεφώνησε στίς 28 Οκτωβρίου 1940, όταν επετέθη ή Ιταλία κατά τής Ελλάδας)

Σέρ Χάρολδ Αλεξάντερ, Sir Harold Leofric George Alexander 1891-1969  

Βρετανός Στρατάρχης κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

• «Δέν θά ήταν υπερβολή νά πούμε ότι ή Ελλάς ανέτρεψε τό σύνολο τών σχεδίων τής Γερμανίας εξαναγκάσασα αυτήν νά αναβάλει γιά έξι εβδομάδες τήν επίθεση κατά τής Ρωσίας. Διερωτώμεθα ποιά θά ήταν ή θέση τής Σοβιετικής Ενώσεως χωρίς τήν Ελλάδα.» (Από ομιλία του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 28 Οκτωβρίου 1941)

Γεώργιος ΣΤ’ (1898-1952) 

Βασιλεύς τής Μεγάλης Βρετανίας 1936-1952

• «Ο μεγαλοπρεπής αγών τής Ελλάδος, υπήρξε ή πρώτη μεγάλη καμπή τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.» (Από λόγο του στο κοινοβούλιον τόν Μάιον 1945)

Φραγκλίνος Ρούσβελτ, Roosvelt 1882-1945 

Πρόεδρος τών Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής 1932-1945

• «Εις τήν Ελλάδα παρασχέθη τήν 28ην Οκτωβρίου 1940 χρόνος τριών ωρών διά ν’αποφασίσει πόλεμον ή ειρήνην, αλλά καί τριών ημερών ή τριών εβδομάδων ή και τριών ετών προθεσμία νά παρείχετο, ή απάντησις θά ήτο ή ίδια.» ……. «Οί Έλληνες εδίδαξαν δία μέσου τών αιώνων τήν αξιοπρέπειαν. Οταν όλος ό κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα, ό Ελληνικός λαός ετόλμησε νά αμφισβητήσει τό αήττητον τού γερμανικού τέρατος αντιτάσσοντας τό υπερήφανον πνεύμα τής ελευθερίας.» (Από ραδιοφωνικό λόγο πού εξεφώνησε στίς 10/6/1943)
• «Ο ηρωικός αγών τού ελληνικού λαού…κατά τής επιθέσεως τής Γερμανίας, αφού τόσον παταγωδώς ενίκησε τούς Ιταλούς στήν απόπειρά τους νά εισβάλλουν στό ελληνικό έδαφος, γέμισε μέ ενθουσιασμό τίς καρδιές τού αμερικανικού λαού καί εκίνησε τήν συμπάθειά του. Πρό ενός καί πλέον αιώνος, κατά τόν πόλεμον τής ελληνικής ανεξαρτησίας, τό εθνος μας…εξέφρασε τήν φλογερή του συμπάθεια γιά τούς Ελληνες καί ευχότανε γιά τήν ελληνική νίκη…» (Δήλωσή τουστό Υπατο Συμβούλιο τής Αχέπα στίς 25/04/1941, πού μεταδώθηκε ραδιοφωνικά από τόν Λευκό Οίκο)