Juan Miro

"Σουρρεαλισμός = καθαρός ψυχικός αυτοματισμός που εκφράζει προφορικά, γραπτά ή με κάθε άλλο τρόπο, τις πραγματικές παραστάσεις της ψυχής. Πρόκειται για υπαγόρευση της σκέψης, χωρίς έλεγχο ή μέριμνα λογικής και χωρίς καμμιάν αισθητική κι ηθική κρίση".

Miro Juan (1893-1983) Μαζί με τον Πικάσο θεωρούνται από τους πατέρες της Μοντέρνας ζωγραφικής. Εντυπωσιακά πολυδιάστατος και παραγωγικός καλλιτέχνης, υπήρξε αφηγητής μυθικών και λυρικών διηγημάτων. Ένας ποιητής της εικόνας, που το ιδίωμά του χαρακτηρίζεται από σημεία και σύμβολα, μεταφορικά πεφωτισμένα και φορτισμένα, που αναδύονται απ' τα βάθη του υποσυνειδήτου. Τα οράματά του παιγνιώδη κι αλλόκοτα, περιλαμβάνοντας παραμορφωμένες φιγούρες ζώων κι οργανικές φόρμες, καθώς επίσης και παράξενες γεωμετρικές κατασκευές. Αυτές οι εικόνες φιλοτεχνηθήκαν με φαινομενική λεπτότητα, σ' επίπεδο κι ουδέτερο φόντο, με περιορισμένη γκάμα έντονων χρωμάτων, μ' έμφαση στο μπλε, κόκκινο, κίτρινο, πράσινο και μαύρο. Αργότερα πειραματίστηκε μ' άλλα υλικά και φιλοτέχνησε λιθογραφίες, οξυγραφίες,κολάζ, γλυπτά, τοιχογραφίες, κεραμικά κι υφάσματα.

Γεννήθηκε στις 20 Απρίλη, στη Βαρκελώνη και 14 ετών φοιτά στην Εμπορική Σχολή. Κρυφά παρακολουθεί μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών, με καθηγητές τους, Ουρχέλ και Χοσέ Πάσκο. Το 1912 γράφεται στη Σχολή Τέχνης του Νταλί κι 6 χρόνια μετά, διοργανώνεται η πρώτη προσωπική του έκθεση στη Galleria Dalman, στη γενέτειρά του.

Το 1921, εγκαθίσταται στο Παρίσι, και κάνει παρέα με τους, Τριστάν Τζάρα, Αντρέ Μπρετόν, Μαξ Ζακόμπ, Έρνεστ Χεμινγουαίη και Χένρι Μίλερ. Η Gallerie Licorne διοργανώνει προσωπική του έκθεση.

Το 1929 παντρεύεται τη Πιλάρ Χουνκόσα, με την οποία αποκτά μια κόρη, τη Ντολόρες και 3 χρόνια μετά, επιστρέφει στη Βαρκελώνη. Ασχολείται με τη σκηνογραφία και σχεδιάζει τα κοστούμια για τα Ρώσικα Μπαλέτα Ντιαγκίλεφ. Με το ξέσπασμα του Εμφυλίου, το 1936, επιστρέφει στο Παρίσι με την οικογένειά του.

Το 1941, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Νέας Υόρκης, διοργανώνει αναδρομική του έκθεση. Την επόμενη χρονιά, επιστρέφει για εγκατάσταση, στο πατρικό του.

Το 1955 σταματά να ζωγραφίζει κι ασχολείται με τις Γραφικές Τέχνες και τα Κεραμικά. Τον επόμενο χρόνο, μετακομίζει στη Πάλμα της Μαγιόρκα, σ' ένα ατελιέ που 'χτισε για κείνον ο Χοσέ Λουίς Σερτ. Ξαναρχίζει να ζωγραφίζει 4 χρόνια μετά, εκθέτει σ' ΗΠΑ κι Ιαπωνία.

Το 1975 ιδρύει το Ίδρυμα Χουάν Μιρό Κέντρο Σπουδών Σύγχρονης Τέχνης.

Το 1983, ανήμερα Χριστούγεννα, πεθαίνει στο ατελιέ του στη Πάλμα της Μαγιόρκα, πλήρης ημερών, σ' ηλικία 90 ετών.

Ο Μιρό ήταν κλειστός άνθρωπος, χαμηλών τόνων. Ζωγράφιζε σαν παιδί, αλλά λένε ότι γεννήθηκε παππούς. Τα έκανε όλα με πρόγραμμα, τον ενδιέφερε μόνο να είναι υγιής ώστε να δουλεύει συνεχώς.

Δούλευε σαν κηπουρός, (άλλωστε πίστευε ότι το έργο του γεννιέται και μεγαλώνει σαν τα δέντρα στη γη), γι’ αυτό και το όνειρο του ήταν να έχει μεγάλο εργαστήρι ώστε να μπορεί να δουλεύει πολλά έργα ταυτόχρονα. Το εργαστήριο του ήταν και το ησυχαστήριο του, το οποίο ελάχιστοι μπορούσαν να επισκεφτούν. Τον ήξεραν πιο πολύ σαν «Ο Χουάν της Pilar». Για αυτό και ο Νταλί δεν τον εκτιμούσε, γιατί το θεωρούσε μονόχνοτο.

"Θέλω να δολοφονήσω τη ζωγραφική"

Ο ίδιος αντιτάχθηκε σε όλο το παραδοσιακό κόσμο της τέχνης, καθώς θεωρούσε ότι αυτός προωθούσε την τέχνη σαν ένα αξεσουάρ των πλουσίων, έτσι γεννήθηκε και η περίφημη αυτή φράση του που συνήθιζε ο ίδιος να λέει. Βαρέθηκε τα πρότυπα της ζωγραφικής. Ζωγραφίζει στα πάντα εκτός από καμβάδες, όπως στον πάτο ενός κουτιού, δημιουργεί τάπητες, τοιχογραφίες, γλυπτά και κεραμικά, πλήθος χαρακτικών και γενικά γραφικών έργων.

"Αν χάσεις την επαφή με τον κόσμο χάνεσαι και εσύ ο ίδιος"

Πίστευε ότι η τέχνη πρέπει να είναι προσιτή στο κοινό. Δεν του άρεσε να πωλούνται ακριβά τα έργα του, αν και ήταν από τους πιο εμπορικούς καλλιτέχνες. Για τον ίδιο λόγο τύπωνε πολλά αντίτυπα από τα χαρακτικά του και υλοποιούσε έργα σε δημόσιους χώρους.

"Ό,τι προέρχεται από τη γη είναι καλό"

Του άρεσε η φύση, τα αστέρια, η γη. Μιλούσε στα βράχια και τα στοιχεία της φύσης. Στους τοίχους του εργαστηρίου του, σε διάφορα σημεία, είχε συγκεντρώσει τα πιο απίθανα μικροαντικείμενα, φωτογραφίες με μνήμες παλιών πολιτισμών, σπαράγματα της λαϊκής παράδοσης, ένα κλαδί, μία πέτρα, μια ραχοκοκαλιά ψαριού... καρτ ποστάλ, αποκόμματα εφημερίδων, βότσαλα, πεταλούδες, κοχύλια, siurells (πήλινες σφυρίχτρες από τη Μαγιόρκα), μικρά παιχνίδια, kachinas (κούκλες που θεωρούνταν ότι είχαν μαγικές ιδιότητες) από τους Ινδιάνους Hopi ή μάσκες από την Ωκεανία. Τα στοιχεία αυτά ενσωματώνονται στα έργα του, αποδεικνύοντας την αγάπη του για τη φύση, αλλά και τη λαϊκή τέχνη. Για τον ίδιο λόγο βάζει έντονα καθαρά χρώματα, κι όχι αναμίξεις, στα έργα του και χρησιμοποιεί πολύ τα μάτια που τα θεωρεί ένα μυθολογικό στοιχείο, κάτι ιερό. Τα πάντα έχουν ψυχή και ζωή, γι’ αυτό βάζει μάτια ακόμα και στα δέντρα...

“Για μένα μετρά η σιωπή, το κενό, το σοκ”

Τον συγκινεί η βουβή μουσική των πραγμάτων, τον συναρπάζει η ακινησία, οι μεγάλοι χώροι όπου δημιουργούνται κινήσεις αέναες.

Ο ΜΙΡΟ ΤΗΣ ΜΑΓΙΟΡΚΑ ΣΤΟΝ «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ»

H έκθεση «Ο Miró της Μαγιόρκα», που παρουσιάζεται στο «ΘΕΑΤΡΟΝ» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» από 22 Φεβρουαρίου μέχρι 30 Μαΐου 2010, περιλαμβάνει πολλά από τα έργα που φιλοξενήθηκαν στη Θεσσαλονίκη –όλα πρωτοεμφανιζόμενα στην Αθήνα– λίγα λάδια, μακέτες, μήτρες, δοκίμια εκτυπώσεων, bon à tirer (= προς εκτύπωση) και εκτυπώσεις της ώριμης περιόδου του καλλιτέχνη από τα εργαστήριά του στην Πάλμα, που ακόμα είναι ενεργά, χάρη στη δημιουργική ώθηση άλλων καλλιτεχνών.

Διάρκεια έκθεσης: 22 Φεβρουαρίου-30 Μαΐου 2010
Ωράριο λειτουργίας έκθεσης:
Δευτέρα – Τρίτη – Πέμπτη: 09:00π.μ-14:00π.μ
Τετάρτη – Παρασκευή: 09:00π.μ-21:00μ.μ
Σάββατο: 11:00π.μ-16:00π.μ
Κυριακή: 10:00π.μ-16:00π.μ

Τιμή εισιτηρίου: 6 ευρώ, 4ευρώ φοιτητικό. Δεν ισχύει ατέλεια καλλιτέχνη

«ΘΕΑΤΡΟΝ», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, Ταύρος
Αίθουσα Ισμήνη και φουαγέ του «ΘΕΑΤΡΟΝ»

Τηλ.: 212 254 0322