Θωρηκτό Γ. Αβέρωφ - Ιστορία ή Χώρος Εκδηλώσεων

Κάποια πράγματα τα αγγίζουμε, κάποια άλλα δεν έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε, όπως τα ιστορικά μνημεία, τα σύμβολα και τις μορφές, την ίδια μας την ιστορία. Αν ζούσε ο Αριστοτέλης, για παράδειγμα, θα είχαμε το δικαίωμα να τον προσβάλλουμε ή θα μπορούσε κάποιος πλούσιος να αγοράσει ή να ενοικιάσει την Αφροδίτη της Μήλου και να την εκθέσει στον προσωπικό του χώρο;

Το ότι κάποιος είναι ανιστόρητος δεν του δίνεται το δικαίωμα να φέρεται με θράσος και να βεβηλώνει τα ιστορικά κειμήλια. Τουλάχιστον, μπορεί να ενημερωθεί σχετικώς...Συνεπώς, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία...Κάποτε ο φιλόσοφος Πυθαγόρας είχε χαράξει πάνω από την πόρτα της σχολής του το ρητό "Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω", θέλοντας να δηλώσει πως στη σχολή του δεν είχε θέση όποιος δεν ήξερε γεωμετρία και μαθηματικά. Όμως, οι αρχαίοι με τη λέξη Γεωμετρία εννοούσαν όχι μόνο το μάθημα, αλλά και γενικότερα τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την ακρίβεια. Ώστε αγεωμέτρητος είναι και εκείνος που κανονίζει το βίο του με τρόπο όχι ορθολογιστικό. Εγώ, λοιπόν, παραφράζω το συγκεκριμένο ρητό και προτείνω να χαραχθεί στις εισόδους όλων των ιστορικών μνημείων, μήπως έτσι και κάποιος αντιληφθεί ότι το συγκεκριμένο αντικείμενο που βλέπει αποτελεί αντικείμενο ιστορικής σημασίας και, κατ' επέκταση, ανεκτίμητης αξίας...

"Μηδείς αγεωμέτρητος και ανιστόρητος εισίτω"

Λίγη Ιστορία για το Θωρηκτό Γ. Αβέρωφ

Βαλκανικοί πόλεμοι

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-13 αποτελούν αναντίρρητα την πλέον ένδοξη πολεμική περίοδο του θωρηκτού «Γ. Αβέρωφ». Με την έναρξη των εχθροπραξιών, τον Οκτώβριο του 1912, ο ελληνικός στόλος κλήθηκε να πετύχει έναν ιδιαίτερα δύσκολο συνδυασμό πολλαπλών στόχων: να εμποδίσει την έξοδο του οθωμανικού στόλου στο Αιγαίο, να αποκτήσει την κυριότητα των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου, να εμποδίσει τη μεταφορά οθωμανικών στρατευμάτων και εφοδίων προς τα ηπειρωτικά μέτωπα των Βαλκανίων, καθώς και να προστατεύσει τις αντίστοιχες θαλάσσιες μεταφορές της Ελλάδας και των συμμάχων της. Η επιτυχής έκβαση των ελληνικών επιτελικών σχεδιασμών ήταν αποτέλεσμα τριών κυρίως παραγόντων: των αυξημένων επιχειρησιακών δυνατοτήτων που διέθετε το νεότευκτο θωρηκτό, της αναμφισβήτητης ηγετικής ικανότητας και τόλμης του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, όπως και του υψηλότατου ηθικού των ελληνικών πληρωμάτων όλου ανεξαιρέτως του ελληνικού στόλου. Η επιτυχής κατάληψη των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου και η κατίσχυση των ελληνικών όπλων στις ναυμαχίες της Έλλης και την Λήμνου είχαν ως αποτέλεσμα ο «Γ. Αβέρωφ» να αποκτήσει διαστάσεις συμβόλου στη λαϊκή μνήμη: ένας μύθος είχε πια γεννηθεί.

Α' Παγκόσμιος πόλεμος

Η καθυστερημένη είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο δεν παρείχε στον ελληνικό στόλο, και στο θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» ειδικότερα, σημαντικές ευκαιρίες συμμετοχής σε ζωτικές ναυτικές επιχειρήσεις μέχρι το τέλος του πολέμου, το 1918. Ωστόσο, ο πλήρης έλεγχος της Μεσογείου από το συμμαχικό ναυτικό και η επιτυχία της συμμαχικής ναυτικής στρατηγικής, που απέβλεπε στον αποκλεισμό το στόλου των Κεντρικών Δυνάμεων στην Αδριατική και του τουρκικού στο Βόσπορο, στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό σ' αυτά ακριβώς τα πλήγματα που είχε επιφέρει ο ελληνικός στόλος και το «Γ. Αβέρωφ» στην Κωνσταντινούπολη και η ύψωση της ελληνικής σημαίας αποτέλεσαν τη δικαίωση του θάρρους και της αυταπάρνησης του ελληνικού πολεμικού στόλου στον αγώνα για εθνική ολοκλήρωση, σύμβολο πλέον ναυτικής τόλμης και ηρωισμού, διέγειρε τη συλλογική φαντασία και τα οράματα του Ελληνισμού.


Β' Παγκόσμιος πόλεμος

Με την έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» τέθηκε και πάλι επικεφαλής, ως ναυαρχίδα του ελληνικού πολεμικού στόλου. Μετά ωστόσο τη κατάρρευση του μετώπου, τον Απρίλιο του 1941, το Υπουργείο Ναυτικών διέταξε την αυτοβύθιση του θωρηκτού, προκειμένου να μην περιέλθει στα χέρια του εχθρού. Στην καρδιά και στο φρόνημα των ελληνικών πληρωμάτων, η αναχώρηση των εναπομεινάντων πλοίων του στόλου στην Αλεξάνδρεια ήταν αδιανόητο να γίνει χωρίς την ασφαλή συντροφιά του «Μπάρμπα Γιώργη», του ηρωικού θωρηκτού «Γ. Αβέρωφ», όπως ήταν συνηθισμένο να ονομάζεται από τα πληρώματα. Έτσι λοιπόν, μετά τον επιτυχή κατάπλου του θωρηκτού στην Αλεξάνδρεια, το πλοίο κατευθύνθηκε στη Βομβάη για γενική επισκευή και επιθεώρηση. Αρχικά το «Γ. Αβέρωφ» δραστηριοποιήθηκε στον Ινδικό Ωκεανό, με αποστολή την προστασία νηοπομπών, που κατευθύνονταν από τη Βομβάη στο Άντεν. Στο τέλος του 1942 ο «Γ. Αβέρωφ» κατέπλευσε στο Πορτ Σάιντ, όπου συμμετείχε σε αποστολές προστασίας λιμένων. Με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 1944 και ύστερα από απουσία τριών ήμισυ ετών, ο ένδοξος «Γ. Αβέρωφ» επέστρεφε στις 16 Οκτωβρίου το απόγευμα στην Ελλάδα, αγκυροβολώντας πανηγυρικά στο φαληρικό όρμο.

Σήμερα

Είναι ζήτημα εάν στην παγκόσμια ιστορία του πολεμικού ναυτικού θα μπορούσαμε να συναντήσουμε άλλο πολεμικό πλοίο που να συνδέθηκε για σχεδόν μισό αιώνα με την ιστορία και τα πεπρωμένα ενός έθνους. Το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ», μοναδική ίσως εξαίρεση, μαζί με την προσωπικότητα και το πατριωτικό ήθος του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με τη διαμόρφωση ιστορικών γεγονότων εθνικής εμβέλειας χωρίς ουδέποτε να γνωρίσει την ήττα και την ατίμωση. Ακόμα και μετά τον ειρηνικό επίλογο της πολεμικής του δράσης, μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, η ψυχή του «Μπάρμπα Γιώργη» εξακολουθούσε να παραμένει ζωντανή, έτοιμη για την τελευταία μάχη. Το 1983, ύστερα από αρκετές περιπέτειες, το Πολεμικό Ναυτικό ανέλαβε τη γενναία απόφαση να επισκευάσει το «Γ. Αβέρωφ» και να ανακηρύξει το θωρηκτό εθνικό κειμήλιο, παρακαταθήκη ιστορικής μνήμης και διδαχής. Ο έρανος που προκήρυξε το Πολεμικό Ναυτικό, προκειμένου να συμβάλει στα έξοδα αποκατάστασης του πλοίου, επέφερε εξαιρετικά αποτελέσματα, απόδειξη του ισχυρού συμβολισμού που το θωρηκτό είχε εδραιώσει για δεκαετίες στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων. Ως «πλοίο εν ενεργεία», το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» στέκεται σήμερα αγέρωχο, φωτεινό σύμβολο της ελληνικής ναυτοσύνης και του πολεμικού ηρωισμού. Η τελευταία μάχη, η μάχη με την ιστορική μνήμη, έχει πια κερδηθεί.

(Πηγή Ιστορικών Στοιχείων: http://www.bsaverof.com/)