Αισιοδοξία...

 «Ο απαισιόδοξος βλέπει τη δυσκολία πίσω από κάθε ευκαιρία. 

                                                                   Ο αισιόδοξος βλέπει την ευκαιρία πίσω από κάθε δυσκολία»

                                                                                                                                     Winston Churchill

Διαβάζοντας ένα βιβλίο χθες, έπεσα πάνω σε αυτή τη διαπίστωση του Churchill περί αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας. Σκέφτηκα, λοιπόν, να καταπιαστώ με αυτές τις δύο έννοιες... 

Η αισιοδοξία είναι γέννημα δύο άλλων υπέροχων λέξεων, του αίσιου και της δόξας, η οποία προέρχεται από το αρχαίο ρήμα δοκέω. Κάθε φορά με μαγεύει η ελληνική γλώσσα. Αισιοδοξία, επομένως, είναι η προσδοκία ότι όλα θα πάνε καλά στη ζωή, δηλαδή θα υπάρχει αίσιο τέλος, ασχέτως των εμφανιζόμενων εμποδίων και των απογοητεύσεων. 

Και εκεί που στέκεσαι και θαυμάζεις αυτή τη λέξη ξαφνικά σκέφτεσαι ότι αν προσθέσεις στην αρχή της δύο γραμματάκια, το "άλφα" και το "πι", αλλάζει εντελώς το νόημά της. Γεννιέται η απαισιοδοξία. Απαισιοδοξία είναι η προσδοκία ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν με άσχημη έκβαση, δηλαδή περιμένει κανείς το χειρότερο από τη ζωή. 

Η αισιοδοξία και η (απ)αισιοδοξία δεν είναι απλά λέξεις και νοήματα, είναι τρόπος ζωής. Είναι ο τρόπος που έχουν οι άνθρωποι να ερμηνεύουν στον εαυτό τους, τις αποτυχίες και τις επιτυχίες τους. 

Σύμφωνα με το Daniel Goleman, η αισιοδοξία διδάσκεται. Άλλοι ειδικοί προτείνουν πως η αισιοδοξία μπορεί να βελτιωθεί στο άτομο και δεν είναι αποκλειστικά κληρονομούμενη. Ιδίως οι γονείς έχουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη της αισιοδοξίας των παιδιών τους. 

Ο Churchill, λοιπόν, θεωρεί ότι ο απαισιόδοξος βλέπει τη δυσκολία πίσω από κάθε ευκαιρία και ο αισιόδοξος βλέπει την ευκαιρία πίσω από κάθε δυσκολία. Συμφωνώ, διότι οι αισιόδοξοι άνθρωποι πιστεύουν πως μια αποτυχία οφείλεται σε παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν με διαφορετική προσέγγιση, ώστε την επόμενη φορά να έρθει η επιτυχία. Βλέπουν δηλαδή την αναποδιά ως κάτι που μπορεί να διορθωθεί και θεωρούν πως το εμπόδιο δεν οφείλεται σε κάποιο προσωπικό τους μειονέκτημα από το οποίο δε μπορούν να ξεφύγουν. Με λίγα λόγια, ζουν την ζωή τους με ελπίδα. Αντιθέτως, η διανοητική στάση των απαισιόδοξων τους οδηγεί στην απελπισία. Πιστεύω, λοιπόν, ότι ο Churchill ήταν ένας άνθρωπος ιδιαιτέρως αισιόδοξος, γι' αυτό το λόγο διέπρεψε σε όλους τους τομείς που ασχολήθηκε (στρατιωτικός, δημοσιογράφος, συγγραφέας, πολιτικός). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες της ιστορίας.

Το ελληνικό γονίδιο κατατάσσεται μάλλον στα αισιόδοξα. Με τόσο ήλιο, θάλασσα και καλό φαγητό, πως να ισχύσει το αντίθετο; Ακόμη και στις δυσκολότερες καταστάσεις ανταπεξερχόμαστε με ελπίδα και δύναμη. Ο Churchill βλέποντας κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 την αντίσταση του ελληνικού στρατού, φέρεται να είπε μια φράση σχετικά με το θάρρος και την ανδρεία των Ελλήνων: "Στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες".

Οι Έλληνες πέραν του ότι είμαστε αισιόδοξοι, είμαστε και αρκετά έξυπνοι. Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό. Αυτό οφείλεται στο ότι η αισιοδοξία είναι μέρος της ανεπτυγμένης συναισθηματικής νοημοσύνης μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε ικανοί μόνο να λύνουμε εξισώσεις, αλλά να αποκωδικοποιούμε τις συμπεριφορές και τα κίνητρα των ανθρώπων.

Όσον αφορά στα πλεονεκτήματα της υιοθέτησης του αισιόδοξου τρόπου ζωής; Είναι μάλλον πολλά. Πρώτον, οι αισιόδοξοι είναι πιο υγιείς, δεύτερον, είναι πιο αποτελεσματικοί, τρίτον, αναρρώνουν γρηγορότερα, τέταρτον, έχουν χαμηλά επίπεδα κατάθλιψης και, πέμπτον, πετυχαίνουν υψηλότερες ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές επιδόσεις. Έπειτα από όλα αυτά, υπάρχει κανένας λόγος να θέλει κάποιος να είναι απαισιόδοξος;