Ο προφήτης Ηλίας χαρακτηρίζεται ως επίγειος άγγελος και επουράνιος άνθρωπος. Σήμερα τιμάται η μνήμη του. Ας πούμε λίγα λόγια γι' αυτόν τον ξεχωριστό άνθρωπο...
Καταγωγή του προφήτη Ηλία
Ο Προφήτης Ηλίας ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από τη Θέσβη της περιοχής Γαλαάδ, και ανήκε στην φυλή του Ααρών. Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία:
Δυό άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε την
οπτασία στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας την οπτασία, ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά.
Οι αγιογραφικές πληροφορίες για τον προφήτη Ηλία αναφέρουν ότι φορούσε ρούχο από προβιά και στη μέση του είχε δερμάτινη ζώνη. Ζούσε αυστηρή και ασκητική ζωή, και
ήταν ανυποχώρητος σε θέματα γνήσιας λατρείας του Θεού, αφού δεν συμβιβαζόταν με τη τάση της υιοθέτησης από τους Εβραίους ειδωλολατρικών στοιχείων.
Ο Βίος και δράση του
Η προφητική αποστολή του Ηλία αναπτύχτηκε στα χρόνια της βασιλείας του Αχαάβ (873-854 π.Χ.). Ο Αχαάβ έλαβε ως γυναίκα του την Ιεζάβελ. Εκείνη καθιέρωσε επίσημα τη
λατρεία του θεού Βάαλ-Melgart. Είχε φτάσει πλέον η στιγμή να δράσει ο προφήτης Ηλίας. Εμφανίζεται στο βασιλιά Αχαάβ και του λέει: Ορκίζομαι στον Κύριο πού υπηρετώ,
τον αληθινό Θεό του Ισραήλ, ότι τα επόμενα χρόνια δεν θα πέσει στη γη δροσιά ούτε βροχή, παρά μόνο με προσταγή δική μου.
Η τριετή ανομβρία
Ο Κύριος είπε στον Ηλία: Φύγε από εδώ και πήγαινε προς τα ανατολικά, να κρυφτείς κοντά στο χείμαρρο Χοράθ (Χερίθ), ανατολικά του Ιορδάνη. Θα πίνεις νερό από το χείμαρρο κι
εγώ θα δώσω προσταγή στους κόρακες να φροντίζουν για την τροφή σου εκεί. Ο προφήτης συμμορφώθηκε. Η τριετής ξηρασία άρχισε. Ο προφήτης κρυβόταν στο μέρος πού του
είχε υποδειχθεί από τον Θεό. Εκεί, οι κόρακες του έφερναν ψωμί και κρέας πρωί και βράδυ, κι έπινε νερό από το χείμαρρο. Μετά όμως από μερικές μέρες ξεράθηκε ο χείμαρρος,
γιατί υπήρχε ανομβρία στη χώρα.
Φιλοξενούμενος στη Σαρεπτά
Τότε παίρνει και πάλι νέα εντολή από τον Κύριο πού του είπε: Σήκω, πήγαινε στη Σαρεπτά, στην περιοχή της Σιδώνας και μείνε εκεί. Εγώ διέταξα μία χήρα να φροντίζει για την
τροφή σου. Ξεκίνησε ο Ηλίας και όταν έφτασε στην πύλη της πόλης είδε μία γυναίκα πού μάζευε ξύλα. Της ζήτησε να φτιάξει μια μικρή λαγάνα για εκείνον από το λίγο αλεύρι της
και να του τη φέρει, έπειτα να φτιάξει για την ίδια και το γιο της. Γιατί ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, λέει: το πιθάρι με το αλεύρι δεν θα αδειάσει και το λάδι στο δοχείο δεν θα
λιγοστέψει, ως τη μέρα πού ο Κύριος θα στείλει βροχή. Η γυναίκα έκανε όπως της είπε ο προφήτης, με αποτέλεσμα ούτε το αλεύρι ούτε το λάδι να τελειώνουν για πολλές ημέρες.
Η ανάσταση του γιου της χήρας
Ύστερα από τα γεγονότα αυτά αρρώστησε βαριά και πέθανε ο γιος της χήρας που φιλοξενούσε τον προφήτη. Τότε η γυναίκα, είπε στον προφήτη Ηλία: Τί σού χρωστούσα,
άνθρωπε του Θεού; Ήρθες στο σπίτι μου για να μου υπενθυμίσεις την αμαρτία μου και να κάνεις να πεθάνει ο γιος μου; Εκείνος όμως το πήρε από την αγκαλιά της και
προσευχήθηκε στον Κύριο, λέγοντας: Κύριε, Θεέ μου, γιατί έκανες κακό στη χήρα πού με φιλοξενεί, αφήνοντας να πεθάνει ο γιος της; Και συνέχισε, παρακαλώντας να επιστρέψει
η ψυχή του παιδιού αυτού μέσα του. Ο Κύριος άκουσε την προσευχή του και ανέστησε το παιδί.
Η παρρησία του Ηλία ενώπιον του βασιλιά
Ήταν ήδη ο τρίτος χρόνος της φοβερής ξηρασίας, όταν ο Θεός μίλησε στον προφήτη και του είπε: Πήγαινε να παρουσιαστείς στον Αχαάβ, κι εγώ θα στείλω βροχή στη γη. Τον
προκάλεσε μάλιστα να δώσει εντολή να συγκεντρωθούν όλοι οι Ισραηλίτες στο όρος Κάρμηλος, μαζί με τους 450 «προφήτες» του Βάαλ και τους 400 «προφήτες» της Αστάρτης,
πού ήταν προστατευόμενοι της βασίλισσας Ιεζάβελ.
Λέει ο προφήτης Ηλίας : Εγώ απέμεινα μόνος προφήτης του Κυρίου, ενώ οι προφήτες του Βάαλ είναι 450. Ας μας φέρουν δύο μοσχάρια κι ας διαλέξουν το ένα για τον εαυτό τους
ας το κομματιάσουν κι αν το βάλουν πάνω στα ξύλα, φωτιά όμως να μη βάλουν. Εγώ θα πάρω το άλλο μοσχάρι και θα το βάλω πάνω στα ξύλα και δεν θα βάλω φωτιά.
Αν επικαλεστούν αυτοί το όνομα του θεού τους και θα επικαλεστώ κι εγώ το όνομα του Κυρίου. Όποιος θεός απαντήσει με φωτιά, αυτός θα είναι ο αληθινός Θεός.
Οι 450 «προφήτες» του Βάαλ προσεύχονταν στο θεό τους από το πρωί ως το μεσημέρι: «Βάαλ, άκουσέ μας», φώναξαν και χοροπηδούσαν γύρω από το θυσιαστήριο πού είχαν
ετοιμάσει. Εις μάτην όμως! Καμία φωνή, κανένα σημάδι ότι ο θεός τους είχε ακούσει τις ικεσίες τους.
Νωρίς το απόγευμα ο προφήτης κάλεσε κοντά του το λαό, πού πλησίασε στο θυσιαστήριο του Κυρίου το οποίο είχε καταστραφεί από την Ιεζάβελ και ξαναστήσει ο Ηλίας με 12
πέτρες, όσοι και οι γιοι του Ιακώβ και οι 12 φυλές του Ισραήλ. Έβαλε πάνω στο θυσιαστήριο ξύλα, κομμάτιασε το μοσχάρι και το τοποθέτησε πάνω τους. Έπειτα ζήτησε τέσσερις
κάδους νερό κι έδωσε εντολή να το χύσουν πάνω στο ολοκαύτωμα και τα ξύλα. Το ίδιο είπε και έκαναν δεύτερη και τρίτη φορά. Στη συνέχεια πλησίασε το θυσιαστήριο και
προσευχήθηκε σε επήκοο όλων: Κύριε, Θεέ του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, ας μάθουν όλοι σήμερα δη εσύ είσαι Θεός στον Ισραήλ κι εγώ δούλος σου, και ότι εγώ έκανα
όλα αυτά τα πράγματα σύμφωνα με το λόγο σου. Απάντησε μου, Κύριε, ώστε να μάθει ο λαός σου αυτός ότι εσύ είσαι ο Κύριος, ο Θεός, κι ότι εσύ θα ξαναφέρεις την καρδιά τους
κοντά σου.
Τότε λοιπόν έπεσε φωτιά από τον ουρανό και έκαψε εντελώς τα κομμάτια του μοσχαριού, τα ξύλα, ακόμα και τις πέτρες και το χώμα. Έκπληκτοι όλοι έσκυψαν το κεφάλι και είπαν:
Ο Κύριος! Αυτός είναι ο Θεός! Και ο Ηλίας: Πιάστε τους «προφήτες» του Βάαλ, να μη σας ξεφύγει κανείς. Τούς συνέλαβαν, τους κατέβασαν στο χείμαρρο Κισών κι εκεί τους
εξολόθρευσε.
Το τέλος της τριετούς ξηρασίας
Μετά το γεγονός αυτό τα σύννεφα σκοτείνιασαν τον ουρανό και ξέσπασε θύελλα και δυνατή βροχή. Η Ιεζάβελ οργισμένη έστειλε με αγγελιοφόρο
μήνυμα στον Ηλία: Να με τιμωρήσουν οι θεοί, αν αύριο τέτοια ώρα δεν σου κάνω ότι έκανες εσύ στους προφήτες.
Ο Ηλίας κρύβεται στο όρος Χωρήβ. Και ο Κύριος στη συνέχεια εμφανίστηκε στον Ηλία. Και έδωσε εντολή στον προφήτη του να πάει στη Δαμασκό για να χρίσει το νέο βασιλιά των
Συρίων, υστέρα το νέο βασιλιά του Ισραήλ και στη συνέχεια να χρίσει διάδοχο του προφήτη τον Ελισαίο. Πράγμα πού έκανε ο Ηλίας.
Η αρπαγή του προφήτη Ηλία στον ουρανό
Αφού ο προφήτης Ηλίας έζησε και έδρασε κατά το θέλημα του Κυρίου, έφτασε ο καιρός να τον πάρει ο Θεός στους ουρανούς μέσα σε ανεμοστρόβιλο. Ο Ηλίας και ο Ελισαίος κατά
την εντολή του Κυρίου, βάδισαν προς τον Ιορδάνη ποταμό, ενώ τους ακολουθούσαν 50 προφήτες πού στάθηκαν σε κάποια απόσταση απ’ αυτούς. Ξαφνικά, καθώς προχωρούσαν
συζητώντας, φάνηκε ένα άρμα από φωτιά, κι άλογα πύρινα τους χώρισαν τον έναν από τον άλλον. Κι ανέβαινε ο Ηλίας μέσα σε ανεμοστρόβιλο στον ουρανό, ενώ άφησε να πέσει
από πάνω του ο μανδύας (μηλωτή) πού τον μάζεψε ο Ελισαίος. Οι προφήτες πού παρακολουθούσαν τα γινόμενα από μακριά, είπαν: Το πνεύμα του Ηλία έμεινε στον Ελισαίο.
Ο προφήτης Ηλίας έδειξε ένθερμο ζήλο για το νόμο του Θεού και γι αυτό αναλήφθηκε στον ουρανό.
Ο προφήτης Ηλίας, εξαιτίας της βαθιάς του πίστης, της αφοσίωσης στον Θεό και του ένθερμού ζήλου, αναφέρεται πολύ συχνά στα βιβλία της Αγίας Γραφής, η δε επίδραση πού
άσκησε η ζωή και το έργο του διά μέσου των αιώνων είναι πολύ σημαντική. Από τα ιερά και άγια πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης είναι ίσως το πλέον αγαπητό και η μνήμη του
τιμάται από τους ορθοδόξους χριστιανούς περισσότερο από κάθε άλλο.
Όχι λιγότερο σημαντική είναι η παρουσία του προφήτη Ηλία στα βιβλία της Καινής Διαθήκης.
Ο προφήτης Ηλίας τιμάται στην κορυφή λόφων, υψωμάτων και βουνών. Ακριβώς γι’ αυτό πολλές κορυφές φέρουν το όνομά του και οι περισσότερες έχουν εκκλησάκια ή
εικονοστάσια αφιερωμένα σ’ αυτόν.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ΄. Ταχύ Προκατάλαβε.
Ὁ ἔνσαρκος ἄγγελος, τῶν προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος πρόδρομος τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος, ἄνωθεν καταπέμψας Ἐλισαίω τήν χάριν,
νόσους ἀποδιώκει, καί λεπρούς καθαρίζει, διο καί τοῖς τιμῶσιν αὐτῶν βρύει ἰάματα.
